В улусе 19 административно- территориальных единиц

Лебедев Егор Семенович

Ханалас улууhун II-Дьеппен нэhилиэгэр Егор Лебедев 1993 сыллаахтан «Овощевод» диэн бааhынай хаhаайыстыбаны тэринэн улэлиир.

1999 с. президент Николаев уураа5ынан 671 нуемэринэн базовай крестьянскай хозяйства буолбут.

1998-1999с. Саха республикатын правительстватыттан на5араадаламмыт.

1999с. «Дети азии» детский фонд степендиата.

2000-2001с. Саха республикатын президенын Гранынан на5араадаламмыт.

2001 с. I президент М.Е. Николаев грамота уонна саа бириэмийэлээх.

2003 с. II президент А.А. Штыров грамотатын уонна именной кемус чаhы.

2004 с. Россия фермердарын ассоциясиятын грамотата

Билигин Улуус депутата.

Егор Семенович тереебут-уескээбит, дьиэ-уот тэринэн олорор беhуелэгэр Куердэмнэ хаhаайыстыбатын кыа5ынан 2002 сылтан балыыhа тутуутун са5алаабыта уонна 2003 сыл ахсынньы 19 кунугэр туhа5а киллэрдэ.


Охлопкова София Матвеевна

Уус-Алдан улууhун Елтех нэhилиэгэр 1920 с. тереебутэ. Эрдэ тулаайах хаалбыт кыыс олох аhыытын-ньулуунун этинэн-хаанынан билбитэ. Ханна ба5арар буоларын курдук, утуе дьон кемелерунэн педучилище5а киирэн учуутал буолар ыра санаата туолбута. Ылбыт идэтинэн аан бастаан Усуйаана улууhун Хаhааччыйа сэлиэнньэтигэр начальнай кылаас учууталынан улэтин са5алаабыта. Манна дьолун керсен, Дарамаев Николай Михайловичтыын субэлэрин холбоон ыал буолбуттара, кэргэнэ дойдутугар партийнай улэ5э ананан Елуехумэ5э кэлбиттэрэ. Дьэ онтон ыла о5олор куттарын туппут учуутал I Нееруктээйигэ, Токо интернат-оскуолатыгар, онтон сынньаланна тахсыар диэри Ханалас улууhун II Дьеппен оскуолатыгар начальнай кылаас, саха тылын учууталынан энкилэ суох, утуе суобастаахтык улэлээбитэ. Сынньаланна тахсан баран, Дьокуускай куоракка кыыhыгар олорон уонча сыл ЖЭУ-4 партийнай тэрилтэтин секретарынан улэлээбитэ.

София Матвеевна сурун улэтин таhынан олус элбэхтик общественнай улэнэн дьарыктанара. Профком председателэ, дьахталлар сэбиэттэрин салайааччы быhыытынан олорбут нэhилиэктэрин ахсын дьон-сэргэ кыhал5атын, улэ-хамнас боппуруостарын быhаарсара. Оттон биир да биэчэр, концерт, араас мероприятие кинитэ суох ааспата. Оннук бэйэтигэр тардар кистэлэн куустээх, утуе санаалаах киhи этэ биhиги учууталбыт.

Сынньаланна да таах олорбото5о, оскуолалар, совхозтар, нэhилиэктэр историяларын суруйууннан дьарыктаммыта, архивка элбэхтик улэлээбитэ, угус матырыйаалы булбута. Ол курдук Елуехумэ улууhун Токо, Ханалас улууhун I уонна II Дьеппен, Уус-Алдан улууhун Бэйдинэ, Орто Эбэ оскуолаларын «Токо», «Лена», «Октябрь 50 сыла» совхозтар историяларын суруйан хаалларбыта. Оттон II Дьеппен танаратын дьиэтин историятын суруйан епископ Германна туттарбыта. София Матвеевна учугэй дьон туhунан, олох араас боппуруостарыгар элбэх ыстатыйаны «Кыым», «Саха сирэ», «Сахаада», «Кэскил» хаhыаттарга, «Далбар Хотун» сурунаалга таhаартарбыта. Ону ааhан ессе ус кинигэни бэчээттэппитэ: иккитэ остуоруйалары тылбаастаан, биир «Былыргы ебугэлэрбит олохторо» диэн саха ыалын, сиэр-туом туhунан кинигэ.

Дьон-сэргэ ытыктабылын ылыан ылбыт биhиги София Матвеевнабыт – кэрэ кэрэ сэбэрэлээх, ураты улэhит дьахтар, кун-кубэй ийэ, эйэ5эс эбэ этэ. Эрдэ огдообо хаалан, со5ото5ун атахтарыгар туруорбут кыргыттара ийэ сурэ5ин уердэр улэhиттэр. Вера Николаевна Лукина Доруобуйа харыстабылын министерствотын балыыhатыгар массажист, ССРС доруобуйа харыстабылын туйгуна, иккис кыыс Софья Николаевна Дарамаева Уус-Алдан улууhун уерэ5ин управлениетыгар методист-учуутал, норуот уерэ5ириитин туйгуна. Кэнчээри ыччата кэнээн, сиэннэрэ кини аатын ессе да ааттатыахтара турда5а. Аhыныгас сурэхтээх София Матвеевна бэйэтин о5олоруттан ураты биир кыыhы, кэргэнин быраатын икки уолун, биир кыыhын ииппитэ, дьон онорбута.

Бу орто дойдуттан кэрэ киhи, дьаныардаах улэhит, ытыктанар учуутал, утуе-мааны майгылаах а5а табаарыс барда. София Матвеевна сырдык мессуенэ, олоххо таптала, дьулуура, улэтэ-хамнаhа уерэппит о5олорун, утуе5э, кэрэ5э угуйбут дьонун-сэргэтин сурэхтэригэр саас-уйэ тухары утуе ейдебул буолан сылдьыа.

Киприянов Александр Аммосович
1959 с.тереебутэ. II Дьеппен 8 кылаастаах оскуолатыгар уерэнэр сылларыгар боксанан дьарыктаммыта. 1985 с. Омскайдаа5ы физкультура уонна спорт государственнай институтун бутэрбитэ. Уерэ5ин кэнниттэн тереебут оройуонугар (Покровскайга) бокс тренерынан, учууталынан улэлээн барбыта, а5ыйах сыл иhигэр биллэр-кестер тумуктэри ситиспитэ. Бокска уонунан республика чемпионнарын, Москва, Россия ДСО-ларын, Бутун союзтаа5ы, Сибиир уонна Дальнай Восток зонатын чемпионнарын уонна призердарын иитэн таhаарбыта.1985 сылтан Александр Аммосович илинни биир бииргэ киирсиилэри, чуолаан каратэ-дьону пропагандалаан барбыта. Бэйэтин биир санаалахтарын булан Дьокуускай куоракка илинни биирдиилээн киирсиhии Ассоциациятын тэрийбитэ.

Биир бириэмэ5э кини контактнай каратэ5э Россия идэтийбит ассоциациятын судейскай коллегиятыгар председателлээбитэ. 1989 с. Югославия5а кик-боксинг диэн спорт керунун кытта билсибитэ. Покровскайга кик-боксинна секция тэрийбитэ, бу керуннэ маннайгы курэхтэhиилэри ыыппыта.

Александр Аммосович бэйэтин беден ситиhиитинэн Россия маннайгы чемпионун Петр Иннокентьевы, Азия маннайгы чемпионун Виталий Шадрины, Европа маннайгы чемпионун Афанасий Бурцевы уонна аан дойду маннайгы чемпионун Василий Павловы иитэн таhаарбытын аа5ар.

Александр Аммосович ессе тайскай бокса (муай-тай) уонна францускай бокса (савот) кистэлэннэрин, теориятын уонна практикатын билэр специалист. Муай-тайга российскай лига судейскай коллегиятын председателэ, бу керуннэ ССРС-ка, Россия5а аан дойду категориялаах маннайгы судьуйа.

А.А. илинни спорт боевой керуннэригэр аан дойду курэхтэhиилэригэр ССРС, СНГ уонна Россия суумэрдэммит хамаандатыгар сурун судьуйа быhыытынан кыттыбыта. Аан дойду чемпионаттарыгар 1993 с. Дания5а, 1995 с. Канада5а, 1997 с. Англия5а аан дойду чемпионаттарын биир бастын судьуйаларынан билиниллибитэ.

А.А. илинни боевой искусстволарга аан дойдутаа5ы экстра кылаастаах судьуйа, Саха АССР, Россия уонна кик-боксинг (СНГ) евразийскай федерациятын утуелээх тренера, Саха Республикатын физкультура5а уонна спортка утуелээх улэhитэ, «Саха-Азия о5олорун» фондатын стипендиата, хас да тегул комсомол КК знагынан на5араадаламмыта.


Гермогенов Павел Павлович
Павел Павлович Гермогеновтар дьиэ кэргэннэ 1944 с-ха тереебутэ II-Дьеппен начальнай оскуолатын бутэрэн, I-Дьеппен, онтон Покровскай орто оскуолатын бутэрэн Саха Государственнай Университетын медицинскай факультетыгар уерэнэ киирбитэ. Уерэнэн фтизиатр врач идэтин ылан тереебут улууhугар улэтин са5алаабыта. Кэккэ сыл устата улуус балыыhатын кылаабынай враhынан ситиhиилээхтик улэлээбитэ. П.П. кердербут, эмтэппит дьон махталларын ылбыта элбэ5и кэпсиир.

Эмискэ ыалдьан дьиэ5э олороругар тиийэн, толкуйга туhэн, талаанын арыйан норуот маастарыгар тиийэ ууннэ.

«Куhа5ан учугэйдээх дииллэр. Бастаан дьиэм сантехникатын еремуеннээбитим, онтон араас долбурдары онордум, салгыы ытык, хамыйах, тэтинтэн, туостан холбуйалары онорон барбытым. Саха мааны кырдьа5аhа Борис Федорович Неустроев Бэчээккэ таhаарбыт туос туhунан улэтин улуhуйэн билсибитим, тартарбытым», - диэн ахтар Павел Павлович бу дьикти дьарыгын теруттэрин туhунан.

Кини, дьинэр, атын да матырыйаалынан, маhынан да улэлиэн сеп эбитэ буолуо. Ол эрэн то5о эрэ туоhу талбыт. Ону бэйэтэ маннык быhаарар: «Туоска тигии танаска улэлиирдээ5эр чынха атына ейденер суол. Туоhу танас курдук талбыккынан имигэстик тутан тигэр, ойуулуур уустуктардаа5ын киhи уксэ сэрэйэрэ буолуо. Онон туос иhиттэри, араас тэриллэри тигии уеруйэ5и, сатабылы эрэйэр. Теhе да5аны дьулуур-дьаныар баарын иhин телен, сурэх эмиэ кыттыhар. Саха туоска маастардара иэйэр сурэ5и илигирэтэр гына тигэри, онорору сатыыллара»,- диэн Неустроев альбомун билсэн баран се5е-махтайа эппитэ.

Леонид Спиридонов
1980 сыл ахсынньы 16 кунугэр тереебутэ. Бастакы тренерэ – Олег Дмитриевич Лебедев, билигин РФ утуелээх тренерэ Б.Г. Яковлев салалтатынан дьарыктанар.

РФ спордун норуоттар икки ардыларынаа5ы кылаастаах маастара. СГУ физкультура5а уонна спорка институтун 4-с курсун студена. 2003 сылтан Казахстан чиэhин кемускуур.

Бастын кердеруулэрэ:

1996,1999, 2000 – Россия уолаттарга чемпионатын призера.

1996 – «Азия о5олоро» спортивнай оонньуу кыайыыла5а.

1999 – эдэрдэргэ Аан дойду чемпионатын призера.

1999 – Куердэм нэhилиэгин «Бочуоттаах гражданина».

2000 – студеннарга Россия уонна Аан дойду чемпиона.

2002 – Россия Кубогын кыайыылаа5а.

2003 – Азия Кубогын хаhаайына.

2004 – Греция Афиныга 28-с сайынны олимпиада тердус призера.

2004 – Ханалас улууhун «Бочуоттаах гражданина».


Яковлев Егор Львович

Яковлев Егор Львович Ханалас улууhун II-Дьеппен нэhилиэгэр 1931 с. тереебутэ.

Саха государственнай университетын историко-филологическай факультетын, ССКП КК иhинээ5и урдуку партийнай оскуола Хабаровскайдаа5ы отделениетын бутэрбитэ.

Ор сылларга тереебут оройуонугар ЫБЛСК, партия райкомнарыгар, райсовекка, оскуолаларга салайар улэлэргэ улэлээбитэ.

Кини 2000 с. «Хангаласцы от века к веку (очерки по древней истории улуса)», 2001 с. «На степных просторах Евразии (к древней истории народа саха)», 2004 с. «Обугэттэн-ыччакка (Ханалас улууhун II Дьеппен нэhилиэгин историятыттан)» диэн ааттаах ус кинигэни бэчээттэтэн таhаарбыта.

Яковлев Егор Львович II Дьеппен нэhилиэгин, Ханалас улууhун Бочуоттаах гражданина, Саха Республикатын норуотун уерэ5ириитин Утуелээх улэhитэ.