Перечень вопросов для экзамена:
Морфологияда неле окъулгъанлары. Морфология кесекле. «Сёз» деп неге айтылгъаны.
«Морфема», «сёз», «сёз тутуш» деген затланы энчиликлери. Сёзню лексика эм грамматика магъаналары.
Морфология категорияланы кёргюзтген мадарла.
Къарачай-малкъар тилде тилни кесеклери. Аланы бир бирден айырыу жаны бла ишни къыйынлыгъы.
Тилни энчи кесеклери эм тилни болушлукъчу кесеклери. Аланы энчиликлери.
Тилни энчи кесеклерин къауумлау: аланы магъана жаны бла къауумлау, аланы грамматика категорияларыны бирчалыкъларына кёре къауумлау, аланы синтаксис къуллукъларына кёре къауумлау.
Ат, аны магъана жаны бла къауумлары.
Атны морфология категориялары: сан категория, болуш категория, иелик категория, белгилилик/белгисизлик категория.
Къарачай-малкъар тилде сыфат. Сыфатны магъана жаны бла къауумлары.
Сыфатны атны грамматика категорияларын жюрютюуде энчиликлери.
Сыфатны даража формалары.
Сыфатны синтаксис къуллукълары.
Къарачай-малкъар тилде санау. Аны магъана жаны бла къауумлары.
Санчы, тизгинчи, къауумчу, юлюшчю санаула. Аланы къуралыулары, грамматика жаны бла энчиликлери эм синтаксис къуллукълары.
Алмаш, аны ангылатыу. Алмашланы магъана жаны бла къауумлары.
Атланы, сыфатланы, санауланы, сёзлеулени алмашындыргъан алмашла.
Алмашланы айтымда тюрлениулери. Аланы болуш формаларыны энчиликлери. Алмашланы синтаксис къуллукълары.
Сёзлеу, аны морфология шартлары. Бир бирге омонимлик этген сёзлеуле бла сыфатла.
Даража формалары болгъан эм аллай формалары болмагъан сёзлеуле.
Сёзлеулени магъана жаны бла къауумлары.
Къарачай-малкъар тилде этимни магъана жаны бла къауумлауну баш жорукълары: ишни, халны, къымылдауну этимлери эм башхала.
Этимни грамматика жаны бла энчиликлери. Кёчюучю эм кёчмеучю этимле.
Энчи магъаналы этимле эм болушлукъчу этимле, аланы башхалыкълары.
Этимни жегилиую.
Этимни хаулаучу эм угъайлаучу, къарыулаучу эм къарыуламаучу формалары.
Этимни иели эм иесиз формалары, аланы бир бирден айырыу.
Этимни синтаксис жаны бла энчиликлери.
Этимни заман категориясы. Озгъан, бусагъат, боллукъ заман формала эм аланы тюрлюлери. Синтетика эм аналитика заман формала.
Этимни айырма категориясы: баш айырма, араш айырма, къайтыучу айырма, къысыучу айырма, зорлаучу айырма. Аланы форма-магъана эм къуллукъ жаны бла энчиликлери.
Тилни кесеклерини системаларына сыйынмагъан сёзле: предикатив сёзле, къарамчы сёзле.
Къарачай-малкъар тилде сонгурала эм сонгура атла, аланы морфология жаны бла энчиликлери, тилде жюрютюлюу энчиликлери.
Междометияла бла эриклеу сёзле, аланы энчиликлери, тилде жюрютюлюулери.
Кесекчикле, аланы къуралыулары, жюрютюлюулери.
В.3.7.2. «Сравнительная грамматика тюркских языков»
Образцы тестов по дисциплине:
I:
S: Бу гюрюлтюлер арасында конушмак чок гюч деген айтымда инфинитив ### къуллугъунда келеди
+: башчыны
I:
S: Чоджуклар койун отлыйан чайыра гиттилер деген айтымда этимсыфат ### заманны формасында келеди
+: озгъан
I:
S: Кёйлю тохумлары екеджек заманы билир деген айтымда этимсыфат айланч бу членини къуллугъунда келеди:
-: башчыны
-: хапарчыны
+: айгъакълаучуну
-: болумну
I:
S: Мектуп алдым, аркадашымы гёрдюм деген сёз тутушла магъаналана кёре # # # сёз тутушладыла
+: затчы
I:
S: Рюзгар геледжек дешиклери капатты деген айтымда айгъакълаучу къуралыууна кёре быллайды:
-: бош
-:къош
+: айланч
-: сыфатдан къуралгъан
Вопросы для коллоквиума по 1-ой контрольной точке:
1. Тюрк тилледе тилни энчи кесеклерин тилни болушлукъчу кесеклеринден айырыу.
2. Атны болуш категориясын тинтиуде тюрк тилледе болдурулгъан жетишимле. Тюрк тилледе атны иелик категориясы. Атны сан категориясы
3. Тюрк тилледе атны белгилилик/белгисизлик категориясы.
4. Тюрк тилледе сыфат. Сыфатны магъана жаны бла къауумлау.
5. Сыфатны даража формаларын бир бирден айырыу.
6. Сыфатда атны грамматика категорияларыны жюрютюлюулери. Сыфатны синтаксис жаны бла энчиликлери.
7. Тюрк тилледе санау. Санауну тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлау.
8. Санауланы къуралыу эм магъана жаны бла энчиликлери. Санауланы айтымда жюрютюлюулери.
9. Тюрк тилледе алмашла. Алмашланы магъана жаны бла къауумлары.
10. Атны, сыфатны, санауну, сёзлеуню алмашындыргъан алмашла.
11.Алмашда атны грамматика категорияларыны жюрютюлюулери. Алмашланы синтаксис жаны бла энчиликлери.
12.Тюрк тилледе сёзлеу. Сёзлеуню форма-магъана жаны бла энчиликлери.
13.Тюрк тил билимде сёзлеулени бла сыфатланы бир бирден айырыуну проблемалары.
14.Сёзлеуню даража формаларыны энчиликлери. Тюрк тилледе сёзлеуню синтаксис жаны бла энчиликлери.
Вопросы для коллоквиума по 2-ой контрольной точке:
1. Тюрк тилледе этимни иели формалары. Этимни магъана жаны бла къауумлауну проблемалары. Толу магъаналы эм болушлукъчу этимлени бир бирден айырыу.
2. Тюрк тилледе этимни айырма категориясы.
3. Тюрк тилледе этимни заман эм туруш категориялары.
4. Тюрк тилледе этимни бет эм сан категориялары.
5. Этимни иели эм иесиз формаларын бир бирден айырыуну баш проблемалары.
6. Этимни айтымда жюрютюлюую.
8. Тюрк тилледе этимни иесиз формалары. Этимча, аны тюрлюлери, айтымда къуллугъу.
9. Этимсыфат, аны заманнлары, айтымда къуллугъу.
10. Инфинитив бла этим ат аланы къуралыулары, синтаксис къуллукълары.
11. Тюрк тилледе тилни болушлукъчу кесеклери. Сонгураланы эм сонгура атланы энчиликлери.
12. Байламла эм байлам сёзле, аланы къауумлары эм жюрютюлюулери.
13. Кесекчиклени тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлау.
14. Тюрк тилледе междометияланы эм эриклеу сёзлени жюрютюлюулери.
Вопросы для коллоквиума по 3-ей контрольной точке:
1. Тюрк тилледе сёз тутушда эм айтымда сёзлени байланыулары. Сёз тутушда сёзлени бир бирге тенг жарашыу халда байланыулары. Сёзлени бир бирге бойсунуу халда байланыулары.
2. Сёз тутушда бла айтымда сёзлени бир бирге байлагъан мадарла.
3. Тюрк тилледе келишиу, къысылыу, тагъылыу.
4. Сёз тутуш. Аны баш шартлары. Сёз тутушну къош сёзден башхалыгъы. Сёз тутушну сёз бирлещден башхалыгъы. Сёз тутушну айтымдан башхалыгъы.
5. Сёз тутушланы баш сёзлери тилни къайсы кесеклеринден болгъанларына кёре тюрлюлери. Сёз тутушланы бойсуннган кесеклерини тилни къайсы кесеклеринден болгъанларына кёре тюрлюлери.
6. Сёз тутушланы бойсуннган кесеклери баш кесеклерине къалай байланнганларына кёре тюрлюлери. Сёз тутушланы магъана жаны бла къауумлары.
7. Тюрк тилледе айтым, аны баш шартлары.
8. Тюрк тилледе айтымны членлери, аланы къуралыуларына эм берилиулерине кёре тюрлюлери.
9. Тюрк тил билимде айтымланы тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлагъа юлешиу. Жайылгъан эм жайылмагъан айтымла. Толу эм кем айтымла.
10. Бош айтымланы тилде къуллукъларына кёре къауумлары.
11. Бош айтымланы къуралыу жаны бла тюрлюлери.
12. Тюрк тилледе кенгерген айтым, аны тюрлюлери.
13. Къош айтым. Къош айтымланы къауумлары: тенг жарашхан къош айтымла, бойсуннган къош айтымла. Тенг жарашхан къош айтымны кесеклерин байлагъан мадарла. Тенг жарашхан къош айтымланы кесеклерини араларында магъана жаны бла тохташхан байламлыкъла.
14. Бойсуннган къош айтым. Байламлы бойсуннган къош айтымла. Байлам сёзлю бойсуннган къош айтымла. Байламсыз бойсуннган къош айтымла.
15. Бойсуннган башчы эм бойсуннган толтуруучу кесеклери болгъан къош айтымла. Бойсуннган хапарчы эм бойсуннган айгъакълаучу кесеклери болгъан къош айтымла.
16. Бойсуннган болумчу кесеклери болгъан айтымла эм алада тыйгъыч белгиле.
Вопросы для коллоквиума по 1-ой контрольной точке:
1. Тюрк тилледе тилни энчи кесеклерин тилни болушлукъчу кесеклеринден айырыу.
2. Атны болуш категориясын тинтиуде тюрк тилледе болдурулгъан жетишимле. Тюрк тилледе атны иелик категориясы. Атны сан категориясы
3. Тюрк тилледе атны белгилилик/белгисизлик категориясы.
4. Тюрк тилледе сыфат. Сыфатны магъана жаны бла къауумлау.
5. Сыфатны даража формаларын бир бирден айырыу.
6. Сыфатда атны грамматика категорияларыны жюрютюлюулери. Сыфатны синтаксис жаны бла энчиликлери.
7. Тюрк тилледе санау. Санауну тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлау.
8. Санауланы къуралыу эм магъана жаны бла энчиликлери. Санауланы айтымда жюрютюлюулери.
9. Тюрк тилледе алмашла. Алмашланы магъана жаны бла къауумлары.
10. Атны, сыфатны, санауну, сёзлеуню алмашындыргъан алмашла.
11.Алмашда атны грамматика категорияларыны жюрютюлюулери. Алмашланы синтаксис жаны бла энчиликлери.
12.Тюрк тилледе сёзлеу. Сёзлеуню форма-магъана жаны бла энчиликлери.
13.Тюрк тил билимде сёзлеулени бла сыфатланы бир бирден айырыуну проблемалары.
14.Сёзлеуню даража формаларыны энчиликлери. Тюрк тилледе сёзлеуню синтаксис жаны бла энчиликлери.
Вопросы для коллоквиума по 2-ой контрольной точке:
1. Тюрк тилледе этимни иели формалары. Этимни магъана жаны бла къауумлауну проблемалары. Толу магъаналы эм болушлукъчу этимлени бир бирден айырыу.
2. Тюрк тилледе этимни айырма категориясы.
3. Тюрк тилледе этимни заман эм туруш категориялары.
4. Тюрк тилледе этимни бет эм сан категориялары.
5. Этимни иели эм иесиз формаларын бир бирден айырыуну баш проблемалары.
6. Этимни айтымда жюрютюлюую.
8. Тюрк тилледе этимни иесиз формалары. Этимча, аны тюрлюлери, айтымда къуллугъу.
9. Этимсыфат, аны заманнлары, айтымда къуллугъу.
10. Инфинитив бла этим ат аланы къуралыулары, синтаксис къуллукълары.
11. Тюрк тилледе тилни болушлукъчу кесеклери. Сонгураланы эм сонгура атланы энчиликлери.
12. Байламла эм байлам сёзле, аланы къауумлары эм жюрютюлюулери.
13. Кесекчиклени тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлау.
14. Тюрк тилледе междометияланы эм эриклеу сёзлени жюрютюлюулери.
Вопросы для коллоквиума по 3-ей контрольной точке:
1. Тюрк тилледе сёз тутушда эм айтымда сёзлени байланыулары. Сёз тутушда сёзлени бир бирге тенг жарашыу халда байланыулары. Сёзлени бир бирге бойсунуу халда байланыулары.
2. Сёз тутушда бла айтымда сёзлени бир бирге байлагъан мадарла.
3. Тюрк тилледе келишиу, къысылыу, тагъылыу.
4. Сёз тутуш. Аны баш шартлары. Сёз тутушну къош сёзден башхалыгъы. Сёз тутушну сёз бирлещден башхалыгъы. Сёз тутушну айтымдан башхалыгъы.
5. Сёз тутушланы баш сёзлери тилни къайсы кесеклеринден болгъанларына кёре тюрлюлери. Сёз тутушланы бойсуннган кесеклерини тилни къайсы кесеклеринден болгъанларына кёре тюрлюлери.
6. Сёз тутушланы бойсуннган кесеклери баш кесеклерине къалай байланнганларына кёре тюрлюлери. Сёз тутушланы магъана жаны бла къауумлары.
7. Тюрк тилледе айтым, аны баш шартлары.
8. Тюрк тилледе айтымны членлери, аланы къуралыуларына эм берилиулерине кёре тюрлюлери.
9. Тюрк тил билимде айтымланы тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлагъа юлешиу. Жайылгъан эм жайылмагъан айтымла. Толу эм кем айтымла.
10. Бош айтымланы тилде къуллукъларына кёре къауумлары.
11. Бош айтымланы къуралыу жаны бла тюрлюлери.
12. Тюрк тилледе кенгерген айтым, аны тюрлюлери.
13. Къош айтым. Къош айтымланы къауумлары: тенг жарашхан къош айтымла, бойсуннган къош айтымла. Тенг жарашхан къош айтымны кесеклерин байлагъан мадарла. Тенг жарашхан къош айтымланы кесеклерини араларында магъана жаны бла тохташхан байламлыкъла.
14. Бойсуннган къош айтым. Байламлы бойсуннган къош айтымла. Байлам сёзлю бойсуннган къош айтымла. Байламсыз бойсуннган къош айтымла.
15. Бойсуннган башчы эм бойсуннган толтуруучу кесеклери болгъан къош айтымла. Бойсуннган хапарчы эм бойсуннган айгъакълаучу кесеклери болгъан къош айтымла.
16. Бойсуннган болумчу кесеклери болгъан айтымла эм алада тыйгъыч белгиле.
Перечень вопросов для экзамена:
1. Тюрк тилледе тилни энчи кесеклерин тилни болушлукъчу кесеклеринден айырыу.
2. Атны болуш категориясын тинтиуде тюрк тилледе болдурулгъан жетишимле. Тюрк тилледе атны иелик категориясы. Атны сан категориясы
3. Тюрк тилледе атны белгилилик/белгисизлик категориясы.
4. Тюрк тилледе сыфат. Сыфатны магъана жаны бла къауумлау.
5. Сыфатны даража формаларын бир бирден айырыу.
6. Сыфатда атны грамматика категорияларыны жюрютюлюулери. Сыфатны синтаксис жаны бла энчиликлери.
7. Тюрк тилледе санау. Санауну тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлау.
8. Санауланы къуралыу эм магъана жаны бла энчиликлери. Санауланы айтымда жюрютюлюулери.
9. Тюрк тилледе алмашла. Алмашланы магъана жаны бла къауумлары.
10. Атны, сыфатны, санауну, сёзлеуню алмашындыргъан алмашла.
11.Алмашда атны грамматика категорияларыны жюрютюлюулери. Алмашланы синтаксис жаны бла энчиликлери.
12.Тюрк тилледе сёзлеу. Сёзлеуню форма-магъана жаны бла энчиликлери.
13.Тюрк тил билимде сёзлеулени бла сыфатланы бир бирден айырыуну проблемалары.
14.Сёзлеуню даража формаларыны энчиликлери. Тюрк тилледе сёзлеуню синтаксис жаны бла энчиликлери.
15. Тюрк тилледе этимни иели формалары. Этимни магъана жаны бла къауумлауну проблемалары. Толу магъаналы эм болушлукъчу этимлени бир бирден айырыу.
16. Тюрк тилледе этимни айырма категориясы.
17. Тюрк тилледе этимни заман эм туруш категориялары.
18. Тюрк тилледе этимни бет эм сан категориялары.
19. Этимни иели эм иесиз формаларын бир бирден айырыуну баш проблемалары.
20. Этимни айтымда жюрютюлюую.
21. Тюрк тилледе этимни иесиз формалары. Этимча, аны тюрлюлери, айтымда къуллугъу.
22. Этимсыфат, аны заманнлары, айтымда къуллугъу.
23. Инфинитив бла этим ат аланы къуралыулары, синтаксис къуллукълары.
24. Тюрк тилледе тилни болушлукъчу кесеклери. Сонгураланы эм сонгура атланы энчиликлери.
25. Байламла эм байлам сёзле, аланы къауумлары эм жюрютюлюулери.
26. Кесекчиклени тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлау.
27. Тюрк тилледе междометияланы эм эриклеу сёзлени жюрютюлюулери.
28. Тюрк тилледе сёз тутушда эм айтымда сёзлени байланыулары. Сёз тутушда сёзлени бир бирге тенг жарашыу халда байланыулары. Сёзлени бир бирге бойсунуу халда байланыулары.
29. Сёз тутушда бла айтымда сёзлени бир бирге байлагъан мадарла.
30. Тюрк тилледе келишиу, къысылыу, тагъылыу.
31. Сёз тутуш. Аны баш шартлары. Сёз тутушну къош сёзден башхалыгъы. Сёз тутушну сёз бирлещден башхалыгъы. Сёз тутушну айтымдан башхалыгъы.
32. Сёз тутушланы баш сёзлери тилни къайсы кесеклеринден болгъанларына кёре тюрлюлери. Сёз тутушланы бойсуннган кесеклерини тилни къайсы кесеклеринден болгъанларына кёре тюрлюлери.
33. Сёз тутушланы бойсуннган кесеклери баш кесеклерине къалай байланнганларына кёре тюрлюлери. Сёз тутушланы магъана жаны бла къауумлары.
34. Тюрк тилледе айтым, аны баш шартлары.
35. Тюрк тилледе айтымны членлери, аланы къуралыуларына эм берилиулерине кёре тюрлюлери.
36. Тюрк тил билимде айтымланы тюрлю-тюрлю шартлагъа кёре къауумлагъа юлешиу. Жайылгъан эм жайылмагъан айтымла. Толу эм кем айтымла.
37. Бош айтымланы тилде къуллукъларына кёре къауумлары.
38. Бош айтымланы къуралыу жаны бла тюрлюлери.
39. Тюрк тилледе кенгерген айтым, аны тюрлюлери.
40. Къош айтым. Къош айтымланы къауумлары: тенг жарашхан къош айтымла, бойсуннган къош айтымла. Тенг жарашхан къош айтымны кесеклерин байлагъан мадарла. Тенг жарашхан къош айтымланы кесеклерини араларында магъана жаны бла тохташхан байламлыкъла.
41. Бойсуннган къош айтым. Байламлы бойсуннган къош айтымла. Байлам сёзлю бойсуннган къош айтымла. Байламсыз бойсуннган къош айтымла.
42. Бойсуннган башчы эм бойсуннган толтуруучу кесеклери болгъан къош айтымла. Бойсуннган хапарчы эм бойсуннган айгъакълаучу кесеклери болгъан къош айтымла.
43. Бойсуннган болумчу кесеклери болгъан айтымла эм алада тыйгъыч белгиле. |
